Vermogensoverdracht binnen agrarische familie

De overdracht van (een deel van) een familiebedrijf is geen eenvoudige rekensom. Zeker niet als er meerdere kinderen zijn en het vermogen aanzienlijk is. “Je wilt niemand benadelen”, vertelt assistent-accountant en agrarisch adviseur Arjan van Donkelaar. “Maar het is ook niet realistisch om ieder kind exact gelijk te behandelen, zeker niet als een van hen het bedrijf voortzet.”

telt® krijgt dit soort vraagstukken regelmatig op tafel. Wat begint als een eenvoudige wens, namelijk het netjes willen overdragen van het bedrijf naar de volgende generatie, blijkt in de praktijk al snel een complex samenspel van familieverhoudingen, toekomstplannen en fiscale regelgeving.

Uit de praktijk
“In deze specifieke casus bleven de ouders actief binnen het bedrijf, terwijl één kind het voortouw nam in de bedrijfsvoering”, legt Arjan uit. “De andere kinderen kregen ook een aandeel in het bedrijf. Zo wordt het vermogen eerlijk verdeeld over de toekomstige erfgenamen. Iedereen profiteert van een eventuele waardestijging van bijvoorbeeld de grond.”

Fiscaalvriendelijk in bv-structuur
Dat vraagt om een doordachte structuur. “We starten vaak met het opzetten van een bv-structuur”, vertelt Arjan. “De ouders richten een beheer-bv op. Van daaruit worden delen van het bedrijf afgesplitst naar werk-bv’s, waarin de kinderen aandeelhouder worden. Door de wet op bedrijfsopvolging kun je op zo’n manier fiscaalvriendelijk delen van je bedrijf schenken aan je kinderen.” Het kind dat actief in het bedrijf werkt, krijgt een groter belang en de zeggenschap en draagt het ondernemersrisico. De andere kinderen ontvangen een kleiner aandeel, zonder stemrecht, maar met recht op winst en waardestijging. “De winst is vaak beperkt, want de actieve ondernemer ontvangt een managementvergoeding als beloning voor zijn inzet.” De daadwerkelijke overdracht verloopt via de notaris, met meerdere aktes per bv.

Proces
De sleutel? Een zorgvuldig proces met aandacht voor ieders rol en wensen. “We starten altijd met de ouders. Wat willen zij overdragen en op welke manier? Daarna volgt het gesprek met het kind dat het bedrijf gaat leiden. Vervolgens nemen we de tijd voor de gesprekken met de andere kinderen. Het doel is altijd een regeling waar iedereen zich in kan vinden.”

Aandacht telt
Volgens Arjan draait het om meer dan cijfers en constructies. “Een boerderij is geen gewone onderneming. Het is familiegeschiedenis, identiteit en toekomst ineen. Juist daarom moet de overdracht kloppen, inhoudelijk én emotioneel.”