De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft in een uitspraak van 14 juli 2021 bepaald dat overheden inspraak moeten bieden voordat zij beslissen op een aanvraag voor een natuurvergunning. Die verplichting volgt uit de Europese Habitatrichtlijn en het Verdrag van Aarhus. Verschillende overheden bieden op dit moment al inspraak, maar dit is voortaan verplicht en niet meer vrijblijvend.
In Nederland zijn de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) en de provinciebesturen verantwoordelijk voor het verlenen van natuurvergunningen. Zij kunnen voldoen aan de inspraakverplichting door de zogenoemde uniforme openbare voorbereidingsprocedure te volgen als zij een natuurvergunning willen verlenen. Dat betekent concreet dat de minister van LNV en provinciebesturen een ontwerpbesluit voor een natuurvergunning ter inzage leggen, waartegen belanghebbenden een reactie (zienswijze) kunnen indienen. Zij kunnen er ook voor kiezen om iedereen de mogelijkheid te bieden om een zienswijze in te dienen.
Door de uitspraak van 14 juli 2021 zijn de minister van LNV en de provinciebesturen verplicht om de uniforme openbare voorbereidingsprocedure toe te passen, hoewel de oude Natuurbeschermingswet en de huidige Wet natuurbescherming dat niet verplichten. In de nieuwe Omgevingswet die naar verwachting medio volgend jaar in werking treedt, is deze inspraak wel verplicht. De verplichte inspraak zal op z’n minst tot een vertraging leiden in het aanvraagproces. Dit geldt ook voor de legalisatie van de PAS-meldingen. Voor lopende procedures is de kans aanwezig dat een vergunning vernietigd wordt, omdat geen inspraakmogelijkheid is geboden.